IKA–34 LABAS

Pumasok lamang ang agrimensor nang makita niya ang pagtango ni Alcalde habang patungo sa malaking mapa ang lakad nito kaya nasambit niya na walang kinalaman sa mga lupain ng mga katutubong Malauegs ng Sierra Madre ang pagpapatawag sa kanya dahil taliwas dito ang kanyang ginawa noon sa komunidad ng tribung Malauegs ng Calantac.  Kung dumeretso sa mesa si Alferez para maglabas ng kopita mula sa gaveta ay may pag–aalinlangan naman ang kanyang lakad upang sumunod kay Alcalde na kanina pa pabalik–balik sa harap ng malaking mapa habang hinihintay ang kanyang pagdating.  Baka hindi lamang namalayan ni Alcalde ang paglapit niya pagkat tutok pa sa malaking mapa ang kanyang pansin sa halip na banggitin ang kanyang sadya dahil hindi naman tama kung siya ang unang magtanong sa kanya.  Hanggang sa dumako na rin sa malaking mapa ang kanyang mga mata habang hinihintay na pansinin siya pagkat si Alcalde naman ang dahilan kaya naririto siya sa opisina niya ngayon kahit hindi dapat pagkat abala rin siya.  Muling nabaling kay Alcalde ang kanyang sulyap habang nagtatanong kung anong mahalagang bagay ang kailangang pag–uusapan nila dahil siya naman ang nagpatawag sa kanya ngunit sumiglaw lamang siya sa kanya.  Bakit hindi si Alferez ang pakiusapan ni Alcalde kung pagbabasa ng malaking mapa ang naging problema niya pagkat limang taon na pinag–aralan ito ng opisyal sa loob ng Academia  General Militar de España kaya mas bihasa siya kaysa kanya na kulang ang kaalaman?  Naturalmente!  Pinag–aralan din naman ng agrimensor ang pagbabasa sa mapa ngunit hindi ito maaaring iugnay sa kanyang ginagawa pagkat hindi ibinabase sa mapa ang pagsusukat sa mga lupain para tiyakin na totoo ang mga impormasyon na isinasaad sa titulo.  Subalit lalong bumilis ang sikdo sa kanyang dibdib dahil naseseguro niya na naroroon sa malaking mapa ang katuparan sa mga plano ni Alcalde pagkat halata sa kanyang mukha ang matinding hangarin upang magtagumpay ito.  Maya–maya, inakbayan siya ni Alcalde habang papunta sila sa mesa kaya noon pa lamang niya napansin ang isang bote ng alak na kanina pa yata nakatikas–pahinga sa ibabaw nito ngunit hindi lamang niya matiyak kung may laman pa ito.  Basta ayaw na niyang mauulit pa ang naging karanasan niya noong unang ipinatawag siya upang isagawa ang inspeccionando el lote sa komunidad ng mga katutubong Malauegs ng Calantac dahil naudlot ang kanyang gana nang hindi na nasundan ang isang tagay niya.  Hustong tinutungga ni Alferez ang kanyang unang tagay nang bumalik sa upuan ni Alcalde upang salinan din ang kanyang kopita dahil kanina pa nasaid ang laman nito habang abala siya sa pagbabasa sa malaking mapa.  Dasal naman ng agrimensor ang huwag na sana siyang alukin kung hindi rin lamang masusundan ang isang tagay pagkat ayaw na niyang mauulit pa ang unang karanasan dahil sakit sa kalooban ang idinulot lamang nito sa kanya.  Subalit napangiti pa rin siya habang tumatango na animo pumapayag na kahit anuman ang magiging atas sa kanya ni Alcalde nang ilabas nito mula sa gaveta ang isang kopita na seguradong para sa kanya ‘yon.  Tuloy, nawalan ng saysay ang kanyang pangako dahil hindi naman ito nakaukit sa puso kaya kisap–matang nagbago ang isip niya pagkat sadyang mahirap tanggihan ang isang bagay lalo’t minsan na niyang natikman ang lasa nito.

            ¡Monzanto! ¿Puedes publicar el titulo? ¿Basado unicamente en el mapa?”  Bagaman, mahigpit ang hawak ng agrimensor sa kopita ay muntik pa rin ito dumulas sa kanyang kamay habang nanlalaki ang kanyang mga mata ngayong alam na niya ang dahilan kung bakit agad–agad ipinatawag siya ni Alcalde.  Sampung taon nang kawani sa munisipyo ng Alcala bilang topografo publico si Expedito Monsanto del Solamente na mas kilala sa tawag na agrimensor ngunit hindi niya inakala na magkakaroon pala siya ng malaking problema mula ngayong araw hanggang sa maisasakatuparan niya ang utos ni Alcalde.  Napatingin siya sa kopita pagkat dagling naparam ang kanyang interes sa alak kahit nanghahalina ang samyo nito dahil ngayon lamang nangyari na inutusan siya para gumawa ng titulo habang mapa lamang ang kanyang pagbabasehan.  Waring humihingi ng payo ang sulyap niya kay Alferez na itinigil muna ang pag–inom ng alak upang hintayin ang kanyang tugon dahil matagal siyang naumid habang iniisip ang kanyang magiging tugon sa tanong ni Alcalde.  Siya’y napaisip nang malalim habang tinatanong ang sarili kung paano niya magagawan ng titulo ang mga lupain kung sa mapa lamang nakikita dahil hindi sapat na basehan ang coordenada de cuadricula pagkat militar ang gumagamit lamang nito.  Bukod sa hindi siya segurado sa lawak ng mga lupain pagkat hindi naman niya batid kung saan ang simula at ang hangganan nito ay wala rin katiyakan kung magiging tugma ang gagawin niyang paghahati–hati ng bawat lote.  Pagkatapos ang kanyang pananahimik ay napakamot siya sa ulo habang minamasdan niya ang malaking mapa ng munisipalidad ng Alcala dahil nag–aalala naman siya sa magiging kahinatnan ng kanyang desisyon pagkat sadyang mahirap ang ipinapagawa sa kanya ni Alcalde.  Kung talagang hindi pa niya nasubukan kahit minsan ang bumalangkas ng titulo na mapa lamang ang naging basehan niya dahil imposible ito ay mapipilitan pa rin siya para gawin ito pagkat hindi puwedeng tanggihan si Alcalde.  Ayaw naman niyang isatinig ang pagtutol dahil tiyak pamilya naman niya ang magdurusa kapag nawalan siya ng trabaho pagkat sinabi niya kay Alcalde ang totoo kaya naisip niya ang lumabas na lamang sa opisina.

            ¡Alcalde . . . puede hacerlo! ¿No es . . . Monzanto?”  Nang marinig ni Expedito Monsanto del Solamente ang tinuran ni Alferez ay nahadlangan ang kanyang balak na seguradong pagsisisihan lamang niya ngunit namutawi naman sa kanyang mga labi ang makahulugang ngiti kahit hindi siya natuwa.  Sa halip, napasulyap ang matalas niyang tingin kay Alferez pagkat alam naman niya kung bakit nasambit nito ang mga katagang ‘yon ngunit hindi siya basta mapapahinuhod dahil may sariling disposisyon din naman siya upang isipin ang tama.  Katunayan, hindi siya natutuwa dahil pang–iinsulto lamang ang papuri ni Alferez upang sundin niya ang utos ni Alcalde para sa kapakinabangan nito pagkat ganito rin ang ipinagawa nila sa kanya kaya nagkaroon ng titulo ang dating komunidad ng mga katutubong Malauegs ng Calantac.  Subalit pagbibigyan man niya ang kapritso ni Alcalde ay makokompromiso naman ang kanyang katungkulan bilang topografo publico ng munisipyo ng Alcala kung may magrereklamo tungkol sa legalidad sa mga titulo pagkat mapa lamang ang naging basehan niya.  Pero ang pagtanggi sa utos ni Alcalde ay lalong pagsisisihan naman niya pagkat matatanggal pa rin siya bilang kawani ng munisipyo ng Alcala samantalang puwede namang gawan ng paraan para hindi maaapektuhan ang kanyang pamilya.  Tutal, minsan na rin niyang pinagbigyan ang kahilingan ni Alcalde ay lubus–lusbusin na lamang niya sa halip na isakripisyo ang kasalukuyan kung ang mga bagay na nagiging problema na niya ngayon ay sa hinaharap pa naman mangyayari.  Sapagkat wala siyang dapat isakripisyo basta sabayan lamang niya ang mga pangyayari na nagaganap sa kanyang paligid upang wala siyang pagisisihan dahil labag naman sa kanyang kalooban ang gumawa ng panlilimbong.  Tiyak na aabutin ng isang taon upang magawa niya ang mga titulo na walang aktuwal na basehan kundi ang mapa lamang pagkat daraan ito sa maraming proseso para magiging kapani–paniwala ang mga impormasyong nakapaloob sa bawat kopya.  Baka madali pang gawan ng titulo ang mga mukha nina Alcalde at Alferez habang natutulog nang mahimbing ang dalawa pagkat hindi na kailangan ng agrimensor ang mag–iisip pa kung saang parte ng kanilang mga katawan dapat ilagay ang mga bulak.

            ¡Alcalde . . . p-puede hacerlo! ¡Pero . . . Alcalde! ¡Podria llevar un ano! ¡Porque es dificil escribir un titulo! ¡Primero hay que medir las tierras! ¡Antes de hacer un titulo! ¡Si . . . Alcalde!”  Pagkatapos ang matagal na pananahimik ni Expedito Monsanto del Solamente ay nanaig sa kanyang desisyon ang sumunod sa utos ni Alcalde ngunit napasulyap siya sa bintana sa pagbabakasakali na matatanaw niya ang simbahan ng Alcala upang isabay na rin ang paghingi niya ng patawad.  Kahit labag sa kanyang kalooban ang sumunod sa ilegal na utos kung ito naman ang magbibigay ng kabutihan para sa kanyang pamilya ay tiyak na mauunawaan din ng kanyang Diyos ang naging desisyon niya.  Sapagkat sa opisina niya iniimbak ang lahat ng mga titulo sa munisipalidad ng Alcala ay tiyak na makikinabang din siya kaya walang dapat ikabahala dahil madali na lamang manipulahin ito gaya nang ginawa niya noon sa dating lupain ng tribung Malauegs ng Calantac.  Ngayon pa ba siya mag–aalala kung ang nakatakdang gawan niya ng huwad ng titulo ay ang malawak na kalupaan ng Sierra Madre dahil sa sandaling napirmahan na ni Alcalde ang bawat kopya nito ay doon na rin nagtatapos ang kanyang partisipasyon sa pambabalino.  Kung mayroon man dapat usigin ang husgado ay si Alcalde sakaling ireklamo ng mga negosyante ang mga depekto sa aktuwal na sukat ng nabili nilang lupain pagkat siya ang nagbenta sa kanila ng huwad na titulo.  Marahil, umaasa ang agrimensor na magkakaroon pa siya ng pagkakataon upang marating ang malawak na lupain ng mga katutubong Malauegs kahit hindi na niya gagawin ang inspeccionando el lote dahil nagtakda siya ng isang taon para mapag–aralan nang mabuti ang mga impormasyon na isusulat niya sa mga titulo.  Dahil may ideya na siya na puwedeng pagbabasehan ay hindi na kailangan ang manghula pa siya para tiyakin na tama ang lahat nang mga impormasyong nakapaloob sa mga titulo upang hindi ito magiging kuwestiyonable sa korte kung may magreklamo.  Dapat walang makikita na anumang kamalian ang sinumang magkakaroon ng titulo sa lupain ng mga katutubong Malauegs dahil karangalan na maipagmamalaki ng agrimensor kung walang magdemanda tungkol sa legalidad ng doklumento na siya ang may likha.  Gayunpaman, maski gaano pa kalinis ang intensiyon ng agrimensor kung hindi naman siya segurado na magiging katanggap–tanggap kay Alcalde ang hinihingi niyang isang taon na palugit upang magagawan niya ng mga titulo ang mga lupain ng mga katutubong Malauegs.

            ¡Monzanto! ¡Hazlo por una semana!  ¡Si . . . una semana! ¿Eh? ¡Porque su ano es demasiado largo! ¡Quizas no seas el topografo! ¡Cuando llegue ese dia! ¡Ahora necesito . . . . Monzanto!”  Nabitin ang paghinga ni Expedito Monsanto del Solamente pagkat maliwanag na binabalaan na siya sa maaaring mangyayari kapag hindi agad nasunod ang utos ni Alcalde kaya nais na rin sana niya ang tumanggi maski mawalan pa siya ng empleyo.  Kagyat nawaglit sa isip niya ang kapakanan ng kanyang pamilya matapos marinig ang pahayag ni Alcalde na nagbabanta kapag sinuway niya ang utos nito hanggang sa napabuntung–hininga siya na pumukaw sa kanyang kamalayan.  Tumiim ang kanyang mga bagang nang maramdaman niya ang galit habang tinatanong ang kanyang sarili kung kayanin ba niya ang gumawa ng mga titulo sa loob ng isang linggo kung mapa lamang ang pagbabasehan niya.  Talagng hindi niya lubos matarok kung ano ang magiging kalalabasan ng mga titulo na ginawa lamang niya ng isang linggo dahil imposible ito ngunit pinid na ang isip ni Alcalde upang pakinggan pa nito ang kanyang paliwanag.  Kung ang paggawa ng mga titulo sa loob ng isang taon ay hindi pa siya segurado sa magiging legalidad pagkat puro imahinasyon lamang ang magiging basehan din niya para makuntento lamang si Alcalde maski mahihirapan pa siya.  Ano pa kaya ang mga titulo na ginawa niya sa loob ng isang linggo lamang ang hindi pagdududahan ng mga negosyante ang legalidad hanggang sa pumikit nang mariin ang kanyang mga mata upang itago ang matinding pagkadismaya niya.  Aywan kung napatango siya dahil naglakbay palabas sa opisina ni Alcalde ang kanyang sarili na hindi na matali habang hinihingi ang gabay ng kanyang Diyos upang tanglawan ang kanyang isip na unit–unti nang dumidilim.  Basta namalayan na lamang niya ang pagsambilat ni Alcalde sa kanyang palad upang kamayan siya hanggang sa humakbang ang kanilang mga paa palapit sa mesa upang salinan ang kanyang kopita na kanina pa nasaid ang laman.  Kung tuwang–tuwa si Alcalde habang sinasalinan niya ng alak ang dalawang kopita ay nagtatanong naman ang sarili ng agrimensor kung tumango ba siya nang hindi niya namalayan dahil tiyak na hindi siya nagpahayag ng pagsang–ayon upang magalak sila.  Basta namangha na lamang siya nang walang anu–ano’y kinamayan siya ng punong–bayan ng Alcala nang lingid sa kanya ang dahilan hanggang sa tinanggap niya ang kopita na dapat niyang ipagpasalamat pagkat nasundan pa ang kanyang unang tagay.  Dali–daling itinaas ni Alcalde ang kopita na halos nag–uumapaw sa alak dahil hindi niya natantiya ang pagsalin pagkat nagtagumpay na naman ang kanyang pangalawang plano nang pumayag sa kagustuhan niya ang agrimensor na tila namamalik–mata pa rin.  At tinungga nang minsanan lamang ang laman ng kopita upang magpasunod ng panibagong tagay hanggang sa huling patak ng bote pagkat kailangan namnamin na niya ang tagumpay kahit nagsisimula pa lamang ito.  Idinaan naman ni Alferez sa palakpak ang kanyang papuri sa agrimensor na pumayag lamang dahil kalbaryo na mahirap pasanin ang kahulugan ng mga pahayag ni Alcalde pagkat naging tatak na nito ang pagiging vengativo.

            ¡Me voy a despedir . . . Alcalde!”  Pagkatapos tunggain ni Expedito Monsanto del Solamente ang alak ay sinamantala na rin niya ang magpaalam dahil maaring magdulot sa kanya ng infarto ang magtagal pa sa opisina ni Alcalde pagkat ramdam niya ang matinding panginginig ng kanyang kalamnan.  Kung narinig ni Alcalde ang kanyang paalam ay hindi na naging importante ito para sa kanya basta nagmamadaling tinungo niya ang pintuan pagkat naroroon ang inaasam niyang katiwasayan na kanina pa gusto niyang damhin.  Huminto muna siya bago tumapak sa hagdan upang huminga nang malalim saka nanaog nang dahan–dahan sa labindalawang baitang hanggang sa hindi na niya natanaw ang opisina ni Alcalde ngunit dinig pa rin ang kanilang halakhak.  Bagaman, hindi nawala ang kanyang posisyon bilang topografo publico ay hindi pa rin niya magawa ang magalak pagkat naging kapalit naman nito ang isang responsibilidad na hindi niya alam kung paano isasakatuparan ito para magawa niya sa loob ng isang linggo lamang.  Talagang nagulumihanan siya hanggang sa gusto nang pagsisisihan ang naging desisyon niya dahil hindi rin naman magkakaroon ng katahimikan ang kanyang kalooban habang kaniig ang matinding problema na mahirap hanapan ng solusyon.  Ngayon pa lamang niya napagtanto na mabuti pa yata kung pinanindigan na lamang niya ang tamang proseso sa paggawa ng titulo maski mawalan pa siya ng trabaho kaysa tinanggap ang hamon gayong ilegal naman.  Walang duda na isang linggo rin na hindi mapapanatag ang kanyang kalooban dahil sa utos na puwede namang tanggihan kung ninais lamang niya pagkat maaari namang idulog sa palacio del gobernador ang kanyang problema   Maya’t maya ang iling niya habang tinatanong ang sarili kung bakit hindi niya naisip ang katuwirang ito sakaling totohanin ni Alcalde ang kanyang banta na sisibakin siya bilang topografo publico sa bayan ng Alcala kapag tinanggihan niya ang kanyang utos.  Pero huli na upang pagsisisihan ang naging desisyon niya pagkat inihuhudyat na sa kampana ng munisipyo ng Alacala ang alas–cinco ng hapon ngunit hindi pa siya puwedeng umuwi dahil kailangan niya ang tiene que hacer horas extras pagkat isang linggo lamang ang ibinigay na taning sa kanya.  Napapadalas ang kanyang hinagpis habang pinag–iisipan nang malalim kung paano niya sisimulan ang pagbabalangkas ng mga titulo pagkat wala siyang mahingan ng opinyon dahil nag–iisa na lamang siya sa opisina kaya naantala ang kanyang pag–uwi.  Habang nagpupuyat ang agrimensor sa opisina nito ay tuloy naman ang masayang hora feliz nina Alcalde at Alferez ngunit naging kapansin–pansin ang pananabik ng una sa mga huwad na titulo kahit sa imahinasyon pa lamang niya nagaganap ang pagpipirma.  Hanggang sa inihudyat sa kampana ng munisipyo ng Alcala ang alas–cinco ng madaling–araw na sumabay naman sa paggising ni Zafio kaya panay ang haplit niya sa puwitan ng kabayo para bumilis ang takbo nito pagkat seguradong naghihintay na si SeñoraMayorasa residencia ejecutiva upang magpahatid sa simbahan ng Alcala pagkat halos katatapos lamang ang inuman nina Alcalde at  Alferez.

            Tuluyan nang humilagpos mula sa mga kamay ng mga katutubong Malauegs ang kontrol sa sitwayon nang lingid sa kanila ay nag–umpisa nang gumapang ang masamang balak ng pamahalaang Kastila ng Alcala sa malawak na lupain sa kabundukan ng Sierra Madre na pamana pa mandin ng kanilang mga ninuno.  Kahit ang natitirang paraan ay magpaalipin sila sa pamahalaang Kastila ng Alcala ngunit wala na rin palang kabuluhan pagkat araw na lamang ang binibilang para agawin ang kanilang mga karapatan sa mga lupain na dating pagmamay–ari ng kanilang mga ninuno.  Kondenahin man nila ang mapag–imbot na pamamaraan ng pamahalaang Kastila ng Alcala nang gamiting dahilan ang pagpapatupad sa buwis at amilyaramyento ay hindi na rin mahahadlangan pa ang kanilang magiging kapalaran kahit si Bathala pa ang kapanalig nila pagkat mas nakamamatay ang fusil kaysa araw–gabing pagdarasal.  Aywan kung handa na sila upang isulong ang madugong pakikibaka para labanan ang ginagawang pang–aapi ng pamahalaang Kastila ng Alcala sa kanila dahil maraming beses nang sumailalim sila sa pagsasanay upang paghandaan ang ganitong kaganapan.  Magiging katanungan naman kung kayanin ba nila ang lumaban kung mga busog at tunod lamang ang kanilang mga sandata kapag isinulong nila ang pakikibaka kontra sa puwersa ng pamahalaang Kastila ng Alcala na armado ng mga fusil ang bawat isa.  Walang duda na malalagay sa peligro ang kanilang mga buhay ngunit hindi tiyak kung kaninong lahi ang posibleng pagmumulan kapag dumanak ang dugo sa kalupaan ng Sierra Madre pagkat bumubuga ng apoy ang mga sandata ng mga soldados.  Oo!  Tungkulin ng bawat katutubong Malauegs ang ipaglaban ang kanilang mga karapatan sa pagmamay–ari ng mga lupain ngunit mararamdaman pa kaya nila ang kahalagahan ng tagumpay kung nananaghoy naman ang kanilang mga puso pagkat maraming buhay ang naglaho.  Handa rin ba sila upang tanggapin ang katalunan sakaling sila ang ginapi sa laban dahil tiyak na tuluyan nang mapaparam sa kabundukan ng Sierra Madre ang tribung Malauegs tulad nang naging kapalaran ng mga katutubong Malauegs ng Calantac kaya pagtuunan na nila ang pag–iisip ng solusyon para sa kanilang kaligtasan.  Marahil, panahon na upang ikonsidera ang naging suhestiyon noon ng isang matandang Malauegs ang abandonahin na lamang nila ang kasalukuyang komunidad dahil malawak pa naman ang kabundukan ng Sierra Madre para sa pagtatayuan ng bagong komunidad kaysa ipapahamak ang kanilang mga sarili kung may paraan naman.  Tutal, lupain nila ang nais lamang angkinin ng pamahalaang Kastila ng Alcala bilang kabayaran sa malaking pagkakautang nila sa buwis at amilyaramyento ay mabuti pa ang lumipat na lamang sila sa pusod ng kagubatan upang hindi sila masusundan pa ng mga soldados.  Sapagkat naghihintay na lamang sa pagsasakatuparan sa plano ng pamahalaang Kastila ng Alcala laban sa kanila ang mga huwad na titulo upang tuluyan nang mapapawalang–bisa ang pagmamay–ari nila sa mga lupain na pamana ang naging katibayan lamang nila ngunit hindi naman kinikilala ng gobyerno.

            Lumipas ang maraming araw na sumabay sa matulin na pag–inog ng mundo hanggang sa naging pasado na ang palatol sa pagpapatupad sa ordinansa ng pamahalaang Kastila ng Alcala ngunit ang pahayag na matagal nang hinihintay mula sa lupon ng mga matatandang Malauegs ay hindi na narinig ng mga katutubong Malauegs.  Tiyak napaknit na sa isipan ng lupon ng mga matatandang Malauegs ang kanilang obligasyon nang wala na rin nagpaalaala sa kanila dahil nawaglit na yata sa mga kalalakihang Malaueg ang paghihintay ng desisyon nang mabaling sa pangangaso ang kanilang panahon.  Aywan kung nasundan pa ang pag–uusap nina Lakay Awallan at Alawihaw dahil nawalan na ng panahon ang huli upang dalawin ang kanyang amang pagkat parehong naging abala silang mag–amang sa kani–kanyang tungkulin mula nang isinilang ang kanyang panganay.  Tiyak nawala na sa isip ni Alawihaw dahil sa kanyang panganay upang muling itanong sa kanyang amang kung bakit hindi pa rin nagpapalabas ng pahayag ang lupon ng mga matatandang Malauegs pagkat madalas din naman tumatagal sa sagradong kubol si Lakay Awallan hanggang hating–gabi.  Palibhasa, laging mahimbing ang tulog sa magdamag ng mga katutubong Malauegs ay sapat nang dahilan upang malimutan na rin nila ang tungkol sa ordinansa ng pamahalaang Kastila ng Alcala lalo’t hindi naman naganap ang kanilang pinangangambahan noon kaya naging kampante sila.  Samantalang hindi nawaglit sa isip ni Alcalde ang tungkol sa buwis at amilyaramyento kahit nabuhos sa mga titulo ang kanyang isip pagkat ito ang dahilan kung bakit naging bahagi sa plano niya ang malawak na lupain ng mga katutubong Malauegs sa kabundukan ng Sierra Madre.  Katunayan, naghihintay na lamang sa kanyang pirma ang mga titulo na kaninang umaga pa dinala ni Expedito Monsanto del Solamente sa kanyang opisina kahit wala pa siya dahil maaaring tinanghali nang gising pagkat sumagad din ang kanilang hora feliz kagabi.  Si Expedito Monsanto del Solamente lamang ang puwedeng sumagot sa tanong kung paano naging kapani–paniwala ang mga sukat na isinasaad sa bawat titulo kung ibinase lamang niya sa mapa ang paggawa nito para masunod lamang ang kapritso ni Alcalde.

ITUTULOY

Tags:

No responses yet

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *